Puzzle obserwacyjne posiadają dwa różne zastosowania. Pierwszym z nich jest standardowe ułożenie obrazka poprzez odpowiednie połączenie wszystkich elementów. I tutaj zazwyczaj zabawa się kończy. Puzzle trzeba złożyć i można ją ewentualnie rozpocząć od nowa. Puzzle obserwacyjne mają jeszcze jedną ważną funkcję. Zabawa nie kończy się na ułożeniu ilustracji. Wokół powstałego obrazka znajduje się ramka, w której pokazano elementy, które z kolei dziecko musi odnaleźć na ilustracji. W ten sposób rozwija się spostrzegawczość dziecka. Maluch uczy się także wyglądu nowych przedmiotów oraz ich nazw, kolorów etc. Puzzle obserwacyjne wyróżniają się tym, że zawierają bardzo wiele szczegółów, więc samo ich ułożenie również jest dla dziecka atrakcyjnym i ciekawym wyzwaniem.